Soru: Zorla ibadet yaptırılır mı?
Cevap: Dinde zorlama Bakara suresinin 256. Ayetinde Le ikrahe fiddin ‘’ Dinde zorlama yoktur.’’ Bu ayeti yeniden çok yönlü olarak düşünüp değerlendirmemiz gerekmektedir. Genelde bizim geçmişteki bazı alimlerin bir kısmıda dinde zorlama yokturu herhangi bir kimseyi Müslüman yapmak için zorlanamayacağı şeklinde anlamıştır. Yanlış bir anlama biçimi değildir ama eksik bir anlama biçimidir. Ne için eksiktir? Çünkü dinde zorlama yoktur ilkesi aynı zamanda Müslüman olan bir insanı herhangi bir İslam’i ibadeti ; Namaz üzerinden konuşalım, namazı yerine getirme konusundada zorlayamayacağı anlamına gelir. Bu mesele niye önemli? Geçmişte amel-iman bütünlüğü doğrultusunda, amel imandan bir cüz müdür değimlidir tartışması bu işin odağında yer almıştır. Ameli imandan sayan mezhebler söz gelimi hariciler; namaz kılmayanı kafir, müşrik ilan etmişler, kanını canını heder kabul etmişlerdir.
Bu aslında Ehli sünnet dediğimiz geleneğin içindede vardır. Mesela; Şafi, Eşari gelenekte namaz kılmayanın küfren katli vaciptir şeklinde fetvalar vardır fıkıh kitaplarında. Peki Hanefi gelenek meseleye nasıl bakar? İmam Azam Ebu Hanife’nin bu konudaki ifadesi çok net ‘’ Bir kimse Mümin olduğu için namaz kılar, namaz kıldığı için mümin değildir’’ Hanefi, Maturidi gelenek amel ve imanı birbiri ile özdeşleştirmez ve amelleri yerine getirmeyeni kafir ilan etmez. Hatta büyük günah konusunda bile büyük günah işleyenin durumunu Allah’a havale eder O değerlendirsin şeklinde ama çok ilginçtir Ebu Hanife’ye göre Hanefi gelenektede namaz kılmayanın hapis edileceği, daha ilerisi ölünceye kadar hapiste tutulacağı gibi bir takım fetvalar vardır. İşte bu tür fetvalar Müslümanların ufkunun daralmasına ve namaz, oruç gibi konularda baskıcı tutum ve tavırların öne çıkmasına yol açmaktadır. İbadetler konusunda zorlama yapamazsınız. İbadetler, istesenizde zorla herhangi bir kimseye namaz kıldıramazsınız, oruç tutturamazsınız ibadetler GÖNÜL İŞİdir. Bir insanın sizin zorunuzla namaza benzer hareketler yapmasıi zecde etmesi, rükuya gitmesi onun namaz kıldığı anlamına gelmez. Burada zorlama zaten yoktur.
Bir diğer mesele Allah C.C bir başkasının namazını, orucunu kontrol etme gibi müfettişlik gibi bir görev vermemiştir. Eğer bir toplumda bir takım insanlar namaz müfettişliğine soyunuyorlarsa din adına, orada hem din anlayışı problemdir hem o toplumun ruh sağlığı problemdir. Bunu iyiliği emretmek, kötülüğü nehyetmek ile karıştırmamak lazım. Siz başkalarının namaz kılmalarını isteyebilirsiniz, çoluk çocuğunuzun namaz kılmasını isteyebilirsiniz son derece yerinde ve doğru taleptir ama önce siz kılıcaksınız, örnek olucaksınız ve namazı sevdireceksiniz. Onun dışında zorla Türkçedeki tabi çok güzeldir ‘’ Zorla güzellik olmaz’’ bu konulardada herhangi bir kimseye ne zorla namaz kıldırabilirsiniz, ne oruç tutturabilirsiniz işte dinde zorlama yoktur ayetinin hükmü bu noktalardada geçerlidir. İslam aslında özgürlük temelli bir dindir. Burada ibadetler insanları özgürleştirir ne zaman? İsteyerek, bilinçli olarak yaptığınız zaman sizler ÖZGÜRSÜNÜZ.
Adminim ister kız ister kızma bu konuda size muhalifim,mantıken bir toplumda bile o topluma aitseniz o topluluğun emir ve kurallarını yerine getirme zorunluluğunuz varmı yokmu? Ayrıca o topuluğun ahlaki kural ve kaidlerrinede uymak zorunluluğu vardır . Cunku o topluluk ve dininde kendine gore kuralları olması zarurridir .Dinde aynen o topluluk gibi bazı kural ve kaideleri icinde barındırır ,o kurallarada eğer kendinizi oraya ait hissediyorsanız uymak zorundasınzıdır. Ha diyebilirsinizki ben o topluluğa ait değilim ozaman amenna……….Ama eğer Odin dediğiniz belirli kaide ve kuralları olan inanıs akidesinede dil ve kalben bağlılık hissederseniz ;Onun kuralları ve Emirlerine de uymak zorunluluğu doğar inancındayım…..
Zorunluluk Allah için vardır ama tabi ki dediğiniz gibi, kul kendini iman denetleme merkezi konumuna getiremez. Kendisi kul zaten, ibadeti kabul edilip edilmediği bile belli değilken insanlara zorla şunu yap bunu yap demesi yerini bilmemek olur. Ki zorla yaptı desek ibadette samimiyet istek olmazsa görüntüye dönük bir durum olur. Yanınızda zorumuzla kıldı diyelim ya sonrası ne olacak? Ve ibadetler arasında namaza özellikle takılıyorlar. Zorla oruç tutturulabilir mi ya da zorla sadaka verdirtebilirler mi? Bu açıdan bakınca, biri gelse dese ki bak şu fakir sen zenginsin illa sadaka vereceksin, dese nasıl bakardınız? Muhtemelen çoğu insan yanından kovardı. Bir tek zorunluluk varsa o da Allah’a karşı var. Onu da sadece Allah sorabilir.